Ánh sáng trong ảnh của Richard Avedon rất ngăn nắp và đơn giản, với những vùng sáng và vùng tối rải đều khắp nhân vật. Thế nhưng ánh sáng lại không nhằm khơi dậy chất kịch tính cho ảnh, mà chính chủ thể mới là yếu tố bộc lộ điều đó.
Vậy Avedon sắp đặt ánh sáng thế nào để nó vừa đặc biệt vừa không lấn lướt? Cứ thử tra cụm từ “cách sắp đặt ánh sáng kiểu Avedon” trên Google, Internet sẽ tuôn ra hàng tá những bố cục khác nhau với đèn chiếu trước, chiếu sau, đèn khử bóng, các tấm phản quang. Bản thân Avedon cũng dàn dựng ánh sáng khác nhau tùy vào tình huống.
Cơ bản có thế là vầy: bạn cần một phông nền trắng, trắng đến nỗi nó như rọi sáng lên chủ thể. Bạn phải tận dụng hiệu ứng đứng bóng – chủ thể không đứng trực tiếp dưới ánh sáng mặt trời, mà đứng gián tiếp – có khi còn đứng trong bóng râm – với nguồn sáng đổ nhẹ từ trên xuống, vì vậy chủ thể không đổ bóng đen thui như khi đứng dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp. Sự tương phản rạch ròi giữa chủ thể và phông nền, cách Avedon không đặt thêm đèn chớp nào để tránh làm ảnh hưởng đến phần rìa mềm mại của chủ thể, tất cả làm nên phong cách gắn liền với tên tuổi Avedon, đến nỗi một số nhiếp ảnh gia còn dùng chữ Avedon như động từ, kiểu “Hôm nay tôi đã Avedon 3 người”.
Một trong những tính chất tiêu biểu của phong cách này là nguồn ánh sáng chính dịu dàng nhẹ nhàng, thường là ánh sáng chiếu gián tiếp. Điểm mấu chốt là người chụp phải kiểm soát làm sao để nguồn ánh sáng gián tiếp này chiếu đều khắp chủ thể. Khi nguồn sáng chính ở mức cao, kết quả là đầu với gương mặt chủ thể sẽ trở nên quá sáng, đồng thời những phần còn lại trên cơ thể nhân vật trở nên mờ nhạt. Khi đã có kinh nghiệm chụp nhiều, thử đi thử lại nhiều, bạn sẽ dễ dàng phát hiện rồi biết cách sửa chữa vấn đề này. Thường thì ta chỉ cần bố trí hoặc điều chỉnh một tấm phản quang sao cho hợp lý với ánh sáng gián tiếp mình đang có.
Một vấn đề khác nữa là ánh sáng chói hắt từ phông nền trắng có thể làm chóa đường viền mềm mại của nhân vật. Cách chữa: cố giảm lượng ánh sáng chiếu lên phông nền và/hoặc di chuyển chủ thể của bạn lên phía trước, tránh xa khỏi phông nền một chút.
Sơ đồ hướng dẫn chụp ảnh chân dung kiểu Avedon (nhiếp ảnh gia tập chụp theo sơ đồ này dùng máy ảnh Canon EOS 5D Mark II):
Đầu tiên hãy dùng băng keo vải để dán phông nền bằng giấy màu trắng (A) lên bức tường có mặt quay về hướng Tây (B). Với ánh sáng mặt trời chiếu từ hướng đông, Bức tường sẽ phủ bóng (C) xuống nơi bạn sắp xếp cho chủ thể đứng (nên khi chụp bạn sẽ tránh được việc chủ thể đổ bóng ra phía sau phông nền trắng, làm ảnh hưởng tới màu nền, và nếu chụp nguyên người cộng với bóng ở dưới thì bóng của chủ thể cũng không quá đen thui hay quá dày). Cẩn thận điều chỉnh vị trí của chủ thể, đủ xa trước phông nền để ánh sáng không làm chóa phần viền, nhưng cũng đừng quá xa hòng tránh đụng phải ánh sáng mặt trời đang rọi trực tiếp. Nếu da chủ thể phản sáng và bị chóa khi lên hình, chỉnh độ đo sáng điểm (spot meter) xuống mức 0.67 trên máy Canon EOS 5D Mark II (D).
Tổng hợp
